Στρες και αυτοσυνειδησία. Πως αντιμετωπίζουμε το άγχος; (Μέρος 2ο)

Για να συνδέσουμε το 2ο Μέρος του άρθρου με το 1ο, να αναφέρουμε ότι ο όρος άγχος( ή στρες) προέρχεται από το ρήμα άγχω, που στην αρχαία ελληνική γλώσσα, σημαίνει σφίγγω ή πνίγω. 

 Για λόγους απλούστευσης, όταν αναφερόμαστε στο στρες θα εννοούμε και το σύμπτωμά του, που είναι το άγχος.

Ας δούμε τι πρεσβεύουν κάποιες σχολές και θεωρίες, σε ότι αφορά την αιτία του stress (Άγχος, πανικός,κ.α)

Βιολογικές θεωρίες: το άγχος συνδέεται με υπερδιέργεση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και έντονη νοραδρενεργική δραστηριότητα. Οι συνάψεις GABA μπορούν να το αναστείλουν.

Ψυχαναλυτική θεωρία: το άγχος σύμφωνα με τον Φρόιντ θεωρείται αποτέλεσμα μεταλλαγής της λιμπιντικής ενέργειας. Αργότερα υποστηρίχτηκε πως η εκδήλωση του άγχους γίνεται λόγω της αποτυχημένης προσπάθειας απώθησης και δόμησης νευρωσικών συμπτωμάτων.

Συμπεριφοριστική Σχολή: θεωρεί πως το άγχος εκδηλώνεται λόγω της τοποθέτησης ενός εξαρτημένου αντανακλαστικού κατά την διάρκεια της πρώτης παιδικής ηλικίας.

Γνωσιακή Σχολή: το άγχος είναι συναίσθημα το οποίο παράγεται σε συνθήκες πραγματικού ή φανταστικού κινδύνου. Το άτομο δεν μπορεί να ελέγξει εσωτερικά ή εξωτερικά αγχογόνα ερεθίσματα.

Το άγχος όπως αναφέραμε, είναι μια φυσιολογική σωματική και ψυχική αντίδραση σε μια απειλή η σε μια αίτηση για την αντιμετώπιση απαιτητικών καταστάσεων. 

Σε αυτή την περίπτωση λειτουργεί σαν καταλύτης και μας ενεργοποιεί για να αντεπεξέλθουμε στις όποιες καταστάσεις.    

Όσο ποιο συχνό και έντονο είναι το στρες, τόσο πιο δύσκολο μας είναι να αντιμετωπίσουμε της καθημερινές μας υποχρεώσεις.

Συναισθήματα, θυμού, απογοήτευσης και φόβου, όπως επίσης, οξυθυμία, κούραση και κατάθλιψη, μας κυριαρχούν και δεν μας επιτρέπουν να λειτουργήσουμε έτσι όπως θα θέλαμε. 

 

Το στρες μας κάνει ιδιαίτερα απαιτητικούς, ανυπόμονους και ευερέθιστους με ιδιαίτερα χαμηλή διάθεση για συνεργασία. Διατρέχουμε μάλιστα κίνδυνο να κακοποιήσουμε λεκτικά η ακόμη και σωματικά τα παιδιά μας.

Λειτουργώντας κάτω από έντονο στρες έχουμε την τάση να παρεξηγούμε συμπεριφορές των παιδιών μας, πιστεύοντας ότι για παράδειγμα έκαναν κάτι από πρόθεση, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για μια απλή απροσεξία ή παρορμητικότητα. 

 

Και όχι βέβαια μόνο με τα παιδιά μας αλλά και με άλλους μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον και γενικότερα στις σχέσεις μας( διαπροσωπικές, επαγγελματικές, κ.α ).

Το άγχος μπορεί να έχει ψυχογενή προέλευση ή μπορεί να είναι συνέπεια σωματικής πάθησης. Επιπλέον, εξαρτάται από τις γνωστικές, συναισθηματικές διεργασίες, τον τρόπο ζωής του ατόμου και τον τρόπο αντίληψης του. 

 

Κάθε άτομο έχει ένα ορισμένο βαθμό άγχους, ο οποίος θεωρείται φυσιολογικός κάτω από ορισμένες περιστάσεις. Σε κάποιες άλλες όμως περιπτώσεις αυξημένου άγχους, προξενεί κακό και συντελεί στο να υπολειτουργεί το άτομο στις δραστηριότητες του και να επέρχονται αλλαγές στο τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς.

Οι αλλαγές γίνονται με την αυτόματη κινητοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος και δημιουργούν  διάφορες σωματικές αντιδράσεις όπως: επιτάχυνση της αναπνοής με αυξημένες τάσεις εφίδρωσης, μυϊκής έντασης, αιμάτωσης των μυών, του καρδιακού ρυθμού και της πίεσης του αίματος, του σακχάρου, της χοληστερίνης στο αίμα, κ.λ.π.

Όλα αυτά είναι μηχανισμοί άμυνας και  αποσκοπούν στο να κάνουν τον οργανισμό ικανό για πάλη ή φυγή αφού το σάκχαρο και η χοληστερίνη είναι καύσιμες ύλες για παραγωγή ενέργειας, η πηκτικότητα του αίματος και η αγγειοσύσπαση φροντίζουν να μην εξαντληθεί ο οργανισμός από αιμορραγία σε περίπτωση τραυματισμού, η εφίδρωση είναι το «ψυγείο» του οργανισμού κ.ο.κ  

Είναι δηλαδή φυσιολογικοί μηχανισμοί.  Η αντίδραση στο στρεσογόνο παράγοντα είναι μια φυσιολογική και ταυτόχρονα χρήσιμη για τον οργανισμό αντίδραση. 

 

Όταν αντιμετωπισθεί ο στρεσογόνος παράγοντας ή αποδράσουμε από αυτόν τότε όλες οι παραπάνω λειτουργίες επανέρχονται σε επίπεδο ηρεμίας. 

 

Το πρόβλημα προκύπτει όταν ο οργανισμός είναι μόνιμα στρεσαρισμένος οπότε δεν βρίσκει τον αναγκαίο χρόνο για ξεκούραση. 

Τότε δημιουργείται: άγχος, πανικός, αβεβαιότητα, διαταραχή της σκέψης, νευρικότητα, παράλυση της ικανότητας αντιμετώπισης κρίσεων, επιθετικότητα, θυμός, μούδιασμα της δημιουργικής σκέψης, φόβος, απογοήτευση, ηττοπάθεια, κ.λ.π

Και το ερώτημα που προκύπτει είναι: μπορούμε να είμαστε άνετοι,επικοινωνιακοί, αισιόδοξοι, πειστικοί, δυνατοί, εμπνευσμένοι, κλπ κάτω από τέτοιες συνθήκες χρόνιου στρες; 

Αυτές δεν είναι άλλωστε οι ποιότητες που χρειάζεται ο σύγχρονος άνθρωπος για να είναι αποτελεσματικός και να απολαμβάνει τη ζωή;

Θα ήταν καλό να θυμόμαστε ότι το στρες (άγχος) είναι ένας τρόπος που διαθέτει η φύση για να μας υποδείξει ότι ένα πρόβλημα ζητά τη λύση του.

Εδώ σημαντικό ρόλο παίζει το πόσο έχουμε διευρύνει την αυτογνωσία μας, που είναι η εμπειρική γνώση και η συνειδητή πρόσβαση σε άγνωστες περιοχές της σκέψης, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς μας. 

 

Η αυτογνωσία είναι μια βιωματική εμπειρία εξερεύνησης των τεράστιων πνευματικών και συναισθηματικών δυνατοτήτων που όλοι έχουμε. 

Ο δρόμος προς την αυτογνωσία προϋποθέτει αυτοπαρατήρηση και καταγραφή συναισθημάτων, σκέψεων και συμπεριφορών. Με αυτόν τον τρόπο αποκτούμε συνειδητότητα.

Η απόκτηση συνειδητότητας κατακτάται, μόνο όταν στραφούμε τις πραγματικές μας ανάγκες και όχι στις επιθυμίες μας. 

Διευρύνεται και ενισχύεται η αυτό-συνειδησία μας, αποκτούμε με άλλα λόγια, επίγνωση του τι και ποιος/α είμαι.

Επομένως το μυστικό για τον έλεγχο του άγχους είναι η αυτοσυνειδησία. 

Και θα κλείσουμε με μια θετική και ελπιδοφόρα πλευρά:    '' Όπως το άγχος καταστρέφει την αυτο-συνειδησία μας έτσι και η αυτο-συνειδησία μπορεί να εξαφανίσει το άγχος''. 

 

Να είστε όλοι/ες υγιείς, αισιόδοξοι και εμπνευσμένοι!!!

Πηγή:www.google/ Στρες και αυτοσυνειδησία.