Προσεγγίζοντας τη Διαταραχή Γενικευμένου ‘Αγχους ( ή γενικευμένης αγχώδους διαταραχής)

       Ακούω πολλούς ανθρώπους να λένε σε κάποιους άλλους: «Μην έχεις άγχος..να δεν βλέπεις εμένα που δεν έχω;» Αλήθεια έχετε σκεφτεί πόσο χαζή είναι αυτή η προτροπή;

 

Είναι δυνατόν να μην έχουμε άγχος; Όλοι οι άνθρωποι κάποιες φορές βιώνουν αυτή τη μορφή του stress που είναι το άγχος.

 

Το άγχος είναι ένα φυσιολογικό ανθρώπινο συναίσθημα που όλοι μας βιώνουμε κάτω από ορισμένες συνθήκες. 

Όταν είμαστε αγχωμένοι νιώθουμε φόβο και ένταση, κάνουμε ανήσυχες σκέψεις και συνήθως συνοδεύεται και από σωματικά συμπτώματα (ταχυπαλμία, σφίξιμο στο στήθος, πονοκέφαλο, ναυτία, γρήγορη αναπνοή κ.α).

Πως αντιδρά ο οργανισμός μας στο Άγχος;

Ο οργανισμός μας αντιδρά στο άγχος με παρόμοιο τρόπο που αντιδρά και στο φόβο, γνωστός ως σύνδρομο “Αντίδραση μάχης ή φυγής” (“Fight or Flight”). 

 

Το σύνδρομο αυτό προετοιμάζει τον οργανισμό μας για να μείνει και να παλέψει ή να εξαφανιστεί τρέχοντας. Η αντίδραση αυτή είναι βοηθητική όταν υπάρχει ένας πραγματικός κίνδυνος.

Η αντίδραση όμως αυτή μπορεί να προκληθεί και από καταστάσεις που δεν είναι πραγματικά επικίνδυνες ή απειλητικές για τη ζωή μας.

 

Στη σημερινή εποχή, ο κίνδυνος μπορεί να παίρνει τη μορφή των οικογενειακών εντάσεων, των εντάσεων μέσα στη σχέση, των επαγγελματικών προβλημάτων και ανησυχιών κλπ.

 Ωστόσο, ο οργανισμός μας αντιδρά σαν να απειλούμαστε πραγματικά για αυτό και η αντίδραση σε μια τέτοια απειλή είναι πολύ ισχυρή. Στην σημερινή εποχή βρισκόμαστε σε συνεχή κατάσταση συναγερμού.

 

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από έντονο άγχος, αφού ο ρυθμός της ζωής μας είναι γρήγορος και απαιτητικός από τη φύση του. Μακροχρόνια έκθεση στο άγχος, μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα υγείας.

Τα σωματικά συμπτώματα προκαλούνται από ένα μηχανισμό άμυνας του οργανισμού. Πιο συγκεκριμένα, ο εγκέφαλος μας διαρκώς εκτιμάει εάν μία κατάσταση είναι ασφαλής ή όχι. Εάν λοιπόν ερμηνεύσουμε μία κατάσταση ως απειλητική, ο εγκέφαλος μας αποφασίζει να δραστηριοποιηθεί απέναντι στην απειλή, όπως αναφέραμε, είτε με τη μάχη είτε με τη φυγή, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα δημιουργεί αλλαγές στη φυσιολογία μας προκειμένου να υποστηρίξει αυτή την υπερδιέγερση στην οποία βρισκόμαστε (όπως για παράδειγμα ρηχή ή γρήγορη αναπνοή ή ταχυπαλμία).

Υπάρχει και μια τρίτη αντίδραση του οργανισμού που είναι το πάγωμα. Σ’ αυτή την περίπτωση ο οργανισμός παραμένει αδρανής, τρομερά ευάλωτος και βιώνει ότι δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στη στρεσογόνο κατάσταση και κατά μία έννοια, υποτάσσεται σ’ αυτήν. Μπορεί να το έχετε νοιώσει κάποιες φορές, είναι αυτό που λέμε: «Δεν μπορούσα να κάνω τίποτε, είχα στην κυριολεξία παραλύσει»

 

Το άγχος, λοιπόν ως μια φυσιολογική αντίδραση σε στρεσογόνες καταστάσεις, μπορεί να είναι κι εποικοδομητικό, δηλ. ως ένα μήνυμα που μας προειδοποιεί πως ένα πρόβλημα ζητάει τη λύση του, όπως π.χ όταν είμαστε φοιτητές κι έχουμε εξεταστική, το άγχος μας κινητοποιεί να διαβάσουμε και να αντεπεξέλθουμε με επιτυχία στις εξετάσεις, κ.λ.π.

Όταν όμως το άγχος που βιώνουμε είναι δυσανάλογο της κατάστασης, ή επιμένει και μετά το στρεσογόνο γεγονός ή ακόμα συνεχίζει να υπάρχει χωρίς κάποια φανερή αιτία, τότε ίσως να έχει εξέλθει από τα όρια αυτού, που χαρακτηρίζουμε ως φυσιολογικό.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, καθώς και όταν το άγχος εμποδίζει την καθημερινή λειτουργικότητα ενός ατόμου, μπορεί να υπάρχει κάποια αγχώδης διαταραχή.

Διαταραχή Γενικευμένου ‘Αγχους ή γενικευμένης αγχώδους διαταραχής

Πιο κάτω θα μιλήσουμε για τη Διαταραχή Γενικευμένου ‘Αγχους που είναι μια κοινή διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από χρόνια, υπερβολική ανησυχία, νευρικότητα και ένταση.

Το άγχος σ’ αυτή την περίπτωση, δε συνδέεται με ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση όπως για παράδειγμα στις φοβίες αλλά είναι διάχυτο, υπάρχει δηλαδή ένα γενικό συναίσθημα φόβου και δυσφορίας που διακατέχει το άτομο. Η βασική διαφορά της διαταραχής γενικευμένου άγχους από την κοινή ανησυχία είναι ότι στην πρώτη περίπτωση, η ανησυχία μοιάζει να είναι εκτός ελέγχου και να προκαλεί σημαντικά προβλήματα στην προσωπική κι επαγγελματική ζωή του ανθρώπoυ που τη βιώνει.

Συγκρίνοντας την με την Διαταραχή Πανικού (βλέπε παλαιότερο άρθρο, στο Blog), θα λέγαμε ότι στη Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους, το άγχος βιώνεται λιγότερο έντονα αλλά διαρκεί πολύ περισσότερο κάνοντας την καθημερινή ζωή του ατόμου εξαιρετικά δύσκολη κι επώδυνη.

Ποια είναι τα συμπτώματα της Διαταραχής;

Η Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένα συμπτώματα των οποίων η ένταση είναι κυμαινόμενη . Τα συμπτώματα αυτά διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο.

 

Για να γίνει η διάγνωση της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής θα πρέπει το άτομο να εμφανίζει τα παρακάτω συμπτώματα για τουλάχιστον έξι μήνες.

 Μια ενδεικτική εικόνα των βασικών συμπτωμάτων είναι:

 

• Διαρκές συναίσθημα άγχους και δυσφορίας

• Αρνητικές ή τοξικές σκέψεις, για πράγματα που προκαλούν άγχος

• Δυσκολία στη σκέψη για την αβεβαιότητα του μέλλοντος (ανάγκη να ξέρουμε τι πρόκειται να συμβεί μετά)

• Υπερβολική ανησυχία που δεν ελέγχεται

• Δυσκολία για ηρεμία και χαλάρωση

• Ψυχο-Σωματικά συμπτώματα: (Αίσθηση έντασης στο σώμα/σφιγμένοι μύες, ναυτία, στομαχόπονο, σωματική κούραση, απώλεια της όρεξης, αϋπνία ή δυσκολία διατήρησης του ύπνου, ζαλάδα, αλλά και ψυχολογικές απαντήσεις όπως μείωση της ευχαρίστησης, δυσκολία συγκέντρωσης, αναβλητικότητα, ψυχική κούραση,αποφυγή καταστάσεων που προκαλούν άγχος και πρόκληση ατυχημάτων).

Τρόποι αντιμετώπισης της Διαταραχής Γενικευμένου Άγχους

(1) Αλλαγή τρόπου ερμηνείας των ανησυχιών:

 

Η διαρκής ανησυχία πολλάκις ερμηνεύεται ότι κάποια εξωτερικά γεγονότα ή άνθρωποι προκαλούν το άγχος. Αυτό όμως που παίζει το σημαντικότερο ρόλο είναι ο τρόπος που ερμηνεύουμε τα γεγονότα που μας συμβαίνουν, εκείνος δηλ. ο εσωτερικός διάλογος που δημιουργούμε μέσα στο μυαλό μας.

 

Όταν ανησυχούμε, διαρκώς και υπερβολικά, ο εσωτερικός μας διάλογος είναι αρνητικός και κατασκευάζει τα πιο χείριστα σενάρια που μπορούν να μας συμβούν.

 

Αυτές λοιπόν οι αρνητικές σκέψεις, ενεργοποιούν αυτόματα, συναισθήματα άγχους, σωματικά συμπτώματα και περισσότερες τοξικές σκέψεις. Λειτουργεί δηλ. σαν ένας φαύλος κύκλος.

Επομένως μια αντικειμενική αξιολόγηση της κατάστασης που καλούμαστε να ανταποκριθούμε οδηγεί σε λιγότερο πανικό. Όταν μας απασχολεί ένα σοβαρό ζήτημα, όπως είπαμε, τυχαίνει να είμαστε αρκετά υποκειμενικοί. Αν λοιπόν καταφέρουμε να εξετάσουμε όσα συμβαίνουν ως παρατηρητές θα εκτιμήσουμε περισσότερο ρεαλιστικά τα γεγονότα.

Αυτό γίνεται με τον εσωτερικό διάλογο, όπου με υγιείς και χωρίς προκατάληψη αναφορές, πέρα από το γεγονός ότι μας φέρνει πιο κοντά με τον εαυτό μας, δίνει την δυνατότητα να αποκτήσουμε περισσότερη πίστη στις προσπάθειες και να νιώσουμε ασφαλείς με τις επιλογές μας.

(2) Δώστε χρόνο στον εαυτό σας για χαλάρωση: Όπως αναφέραμε, το άγχος συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα. Μια πάρα πολύ βοηθητική τεχνική είναι η άσκηση σταδιακής μυικής χαλάρωσης, όπου συσφίγγοντας και χαλαρώνοντας τους μύες σας σταδιακά επιτυγχάνουμε την ολοκληρωτική χαλάρωση του σώματός μας. Οι ασκήσεις διαφραγματικής αναπνοής μπορούν επίσης να μας βοηθήσουν να χαλαρώσουμε και να διαχειριστούμε το άγχος.

 

(3) Βάλτε στο καθημερινό σας πρόγραμμα τη σωματική άσκηση ή θετικές δραστηριότητες: Μια εναλλακτική θετική (χαλαρωτική) απασχόληση ή άσκηση, εκτός ότι γεμίζει δημιουργικά τον χρόνο μας, πολλές φορές μας βοηθά να αποσπάσουμε την προσοχή από τους προβληματισμούς, φτιάχνει τη διάθεσή μας αλλά και μας χαλαρώνει σωματικά.

(4) Σκεφτείτε με θετικό τρόπο ότι κι αν σας συμβαίνει: Η θετική σκέψη επιδρά στην ψυχική κατάσταση αλλάζοντας αισθητά την φύση του συναισθήματος. Επίσης δίνει μια άλλη διάσταση στην προσπάθεια επίλυσης των προβλημάτων προχωρώντας με αισιοδοξία σε εναλλακτικές επιλογές καταλήγουμε στην ιδανική λύση, για την κάθε περίοδο, που μειώνει την αίσθηση ανησυχίας και άγχους.

(5) Επιδιώξτε εφικτούς στόχους και φροντίστε να υπάρχουν σημαντικοί άνθρωποι στην ζωή σας: Αυτά τα δύο στοιχεία ενισχύουν την ποιοτική συναισθηματική έκφραση. Επίσης ο καλός προγραμματισμός των ημερήσιων δραστηριοτήτων βοηθά την καλύτερη χρονική διαχείριση των καταστάσεων μειώνοντας σημαντικά τα επίπεδα του άγχους.

 

(6) Η συντροφικότητα και η έκφραση των θετικών συναισθημάτων, αποτελεί σπουδαία πηγή αυτοεκτίμησης. Αυτό προϋποθέτει και την υγιή διεκδίκηση των δικαιωμάτων μας, που συνήθως καταλήγει σε αισθήματα πληρότητας τα οποία είναι απαραίτητα για να αποκτήσουμε τον έλεγχο των καταστάσεων. 

(7) Η σωστή διαχείριση των εσόδων και των εξόδων βοηθά στη μείωση της ανασφάλειας για τις επερχόμενες καταστάσεις.

 

(8) Η πλήρης αποχή λίγων λεπτών καθημερινά από ότι μας πιέζει αποφορτίζει τον συναισθηματικό κόσμο μας, όπου σε συνδυασμό με την ισορροπημένη διατροφή και απουσία καταχρήσεων (κάπνισμα, ποτό, κ.λ.π), ωφελεί πρώτα από όλα την σωματική υγεία και κατ’ επέκταση την ψυχική κατάσταση..

(9) Ο ποιοτικός ύπνος ενισχύει την ομαλή συναισθηματική έκφραση προσφέροντας αίσθηση αναζωογόνησης. Καθώς και οτιδήποτε άλλο μπορεί να βοηθήσει ώστε να νιώσουμε λιγότερο αγχωμένοι και περισσότερο δυνατοί για να καλύψουμε τις απαιτήσεις της καθημερινότητας μας. Και τέλος

(19) Αρχίστε κάποιο είδος ψυχοθεραπείας: Όσοι/ες έχουν αυτή την εμπειρία, γνωρίζουν τα οφέλη της Ψυχοθεραπείας. Κατανικήστε τα ταμπού κι αρχίστε ψυχοθεραπεία. Πέραν των ευεργετημάτων (προσωπική ανάπτυξη, διεύρυνση αυτογνωσίας, συμβολοποίηση βιωμάτων/εμπειριών, κ.λ.π) που αποκομίζουμε από αυτήν, μπορούμε να βοηθηθούμε, στο να ελέγχουμε το άγχος μας και μάλιστα σχετικά σύντομα.

 

Κι όμως γίνεται…..

Όλοι μας ζούμε σε μια περίοδο γρήγορων και δύσκολων αλλαγών.(οικονομική κρίση, απαξίωση αξιών, κ.λ.π). Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν τον κάθε άνθρωπο διαφορετικά. Για κάποιους αποτελούν μια πρόκληση και ευκαιρία και  για άλλους είναι μια περίοδος άγχους, έντασης ή έλλειψης ελέγχου. 

 

Καθένας μας αντιδρά στο άγχος με διαφορετικό τρόπο και ένταση.  Κάποιοι έχουν περισσότερο άγχος από άλλους, και κάποιοι διαχειρίζονται στρεσσογόνες καταστάσεις καλύτερα από άλλους.

Πάντως όπως κι αν αντιμετωπίζει ο καθένας τη ζωή, πάντα υπάρχουν περιθώρια, ν’ αλλάξουμε, τον τρόπο που βλέπουμε (ερμηνεύουμε) τα πράγματα και σαφώς τη διαχείριση αυτών.

 

Πέραν των παραπάνω ενδεικτικών τρόπων (που είμαι σίγουρος τα έχετε διαβάσει σε πολλά βιβλία, Blogs, κ.λ.π) αυτά που είναι, κατά την ταπεινή μου άποψη, τα σημαντικότερα στοιχεία για την ευημερία και ευτυχία μας, είναι η Αγάπη και η αυτοαξία.

Όταν καλύψουμε τις φυσικές ανάγκες μας (τροφή, στέγη, ένδυση, κ.λ.π) και τις τρεις βασικές συναισθηματικές, ήτοι: «ν’ αγαπάω, ν’ αγαπιέμαι και να νοιώθω ότι αξίζω», τότε όλα μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε με έμπνευση και επιτυχία και προπάντων δεν θα μας «βασανίζει» κανένα ψυχολογικό πρόβλημα.

Ακούγεται ίσως πολύ απλό ή και ακραίο, αλλά μια προσπάθεια υπέρβασης στην υπάρχουσα οπτική σας, μπορεί και να σας πείσει, ότι «γίνεται». Δοκιμάστε το…. και θα γίνει!!

 

Καλά Χριστούγεννα, Ευτυχές το νέον έτος 2016

και Κάθε ευγενές ποθητόν !!!

Να είστε υγιείς, δυνατοί και ν’ αγαπάτε!!!

Πηγές:

www. Google /Άγχος και Αυτοαξία.