Τελευταία Άρθρα

Παρασκευή 20 Ιουνίου 2014

Πως μπορώ να ξεφύγω απ’ τον ψυχαναγκασμό;


Έχετε προσέξει ότι η ζωή μας επί καθημερινής βάσεως κυλά συνήθως με ένα συγκεκριμένο ρυθμό; Τόσο οι εσωτερικές ανάγκες μας όσο και εξωτερικοί παράγοντες, καθορίζουν τη στάση, τις συνήθειες και τις κινήσεις  που επαναλαμβάνουμε σχεδόν αυτόματα κάθε μέρα.

Αυτός ο ρυθμός είναι αναγκαίος γιατί έτσι μπορούμε απ’ τη μια  να οργανώνουμε το χρόνο μας κι απ’ την άλλη να νοιώθουμε ήσυχοι, ότι « όλα βαίνουν καλώς».

Τι συμβαίνει  όμως, όταν γινόμαστε εξαρτημένοι/ες από τέτοιους αυτοματισμούς και με ψυχαναγκαστικό τρόπο τους επαναλαμβάνουμε κάθε μέρα, χωρίς να μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτούς;

Καθημερινές τελετουργικές συνήθειες

Υπάρχουν κάθε ημέρα σε όλους τους ανθρώπους «φυσιολογικές» τελετουργικές συνήθειες, από τη στιγμή που θα σηκωθούνε το πρωί από το κρεβάτι τους μέχρι που θα ξαπλώσουν το βράδυ. Από τις πιο συνηθισμένες φράσεις που ακούμε είναι του τύπου: « Μόλις σηκωθώ απ’ το κρεβάτι,  το πρώτο μέλημά μου είναι να φτιάξω καφέ και να καπνίσω ένα με δύο τσιγάρα. Αν δεν πιω καφέ, δεν μπορώ να λειτουργήσω…», «Το βράδυ δεν ξαπλώνω για ύπνο, αν δεν βεβαιωθώ ότι έκλεισα όλα τα παντζούρια, τις πόρτες και ότι έσβησα το θερμοσίφωνο…»,  « Όταν είναι να βγω έξω, πρέπει να έχω τουλάχιστον  στη διάθεσή μου 1 ½ ώρα,  για να ετοιμαστώ, διαφορετικά με πιάνει άγχος και εκεί που πάω νοιώθω χάλια».


Αλήθεια, πόσο «φυσιολογικό» είναι να γίνονται όλα αυτά για να νιώθουμε καλά ;
Ας δούμε όμως πρώτα τι εννοούμε όταν μιλάμε για  ψυχαναγκασμό; Είναι η εμμονή να επαναλαμβάνουμε κάποιες πράξεις με τρόπο όμως, αυστηρότατα τελετουργικό.

Ένα ψυχαναγκαστικό άτομο που φοβάται τα μικρόβια και δεν αντέχει την ακαταστασία, απολυμαίνει ξανά και ξανά τα χέρια του σε βαθμό που εκνευρίζει ή τακτοποιεί και καθαρίζει συνεχώς το σπίτι, σε σημείο να μην έχει χρόνο να προλάβει τις άλλες δουλειές του (ψώνια,  χόμπι, κ.λ.π).

Ένας άλλος/η δίνει πραγματικό αγώνα ώσπου να πέσει στο κρεβάτι, επειδή πρέπει προηγουμένως τα πράγματα να έχουν διπλωθεί, τακτοποιηθεί, συμμαζευτεί μόνο με ένα συγκεκριμένο τρόπο.

Αυτές οι τελετουργικές διαδικασίες έχουν σαν σκοπό, να ελαττώσουν  το τεράστιο άγχος, που βιώνει το άτομο και η ιδέα (τοξική σκέψη) είναι ότι, αν  κάτι δεν γίνει όπως το έχει σχεδιάσει (αυστηρή τήρηση σειράς ενεργειών), αυτό αντιστοιχεί με καταστροφή.

Η επανάληψη είναι το φάρμακο για την ανασφάλεια

Οι παθολογικά ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές δεν συμβαδίζουν με καμιά έννοια λογικής και νοήματος και μετατρέπουν απλές καθημερινές δραστηριότητες σε ατέρμονα, χρονοβόρα και άλυτα προβλήματα (Φρόιντ,1939).

Από την άλλη οι μικρές τελετουργικές μας συνήθειες, που χαρακτηρίζουν και διαμορφώνουν την καθημερινότητά μας, μας κάνουν τη ζωή πιο εύκολη, πιο άνετη ή πιο ευχάριστη.

Το ότι πίνουμε το τσάι μας, κρατάμε μια τάξη και καθαριότητα στο σπίτι μας, νοιώθουμε σίγουροι όταν ασφαλίζουμε την πόρτα μας με διπλές κλειδαριές, ανταποκρίνονται σε φυσικές μας ανάγκες που μπορεί να μην είναι πρωταρχικές για την επιβίωσή μας, αλλά συμβάλλουν στο να νιώθουμε καλύτερα.
Και αν τις συνήθειες αυτές τις ακολουθούμε με τελετουργικό τρόπο, αυτό έχει το πλεονέκτημα ότι δεν χρειάζεται να σκεφτόμαστε, να σχεδιάζουμε και να αποφασίζουμε κάθε στιγμή για κάθε μας βήμα από την αρχή. 


Δομούμε το χρόνο μας, ακολουθώντας  ένα νοητό πρόγραμμα μέσα σ’ ένα πλαίσιο που έχουμε σχεδιάσει εμείς και ξέρουμε τι ακριβώς έχουμε να κάνουμε στη συνέχεια. Αυτό είναι πολύ καλό, άκρως  αποτελεσματικό και σαφώς καθησυχαστικό. Τα πράγματα ‘’κυλάνε’’ σαν  να βάλαμε ‘’ αυτόματο πιλότο’’.

Εγκλωβισμένοι….. μέσα στο κατασκευασμένο μας πλαίσιο

Ίσως εν είναι χρήσιμο ν’ αναρωτηθούμε, εάν μπορούμε να διαχωρίσουμε τις επα­ναλαμβανόμενες καθημερινές συνήθειες με τις  ψυχαναγκαστικές.

Έχουμε ελευθερία βούλησης και αλλαγής των αυτοματοποιημένων  αυτών  συμπεριφορών; Αφουγκραζόμαστε τις σωματικές μας ανάγκες και τη ψυχική διάθεση κάθε στιγμή, όταν ακολουθούμε μηχανικά ένα πρόγραμμα, έστω κι αν εμείς οι ίδιοι το διαμορφώσαμε έτσι; 

Γίνομαι πιο σαφής.
Μπορώ να επιλέξω, αντί για καφέ σήμερα το πρωί, να πιω πορτοκαλάδα, αντί για κουλουράκι Θεσσαλονίκης αλειμμένο με μαρμελάδα, να φάω τυρόπιτα;  Επειδή είμαι πολύ κουρασμένος/η και θέλω να κοιμηθώ να μην κάνω σχολαστικό έλεγχο αν αμπάρωσα   και ασφάλισα όλους τους πιθανούς χώρους που μπορεί να μπει ένα κλέφτης ή μια κατσαρίδα;

Δεν θα βάλω τα πιάτα απόψε στο πλυντήριο, γιατί θέλω να τελειώσω το βιβλίο που διαβάζω, θα τ’ αφήσω  για αύριο,  δεν χάθηκε κι ο κόσμος; Αν με καλέσουν ξαφνικά να πάω  σε μια εκδήλωση  και έχω λιγότερο από μία ή μιάμιση ώρα να ετοιμαστώ, δεν πειράζει, δεν ήρθε και η καταστροφή.

Φοβάμαι ότι δεν μπαίνουμε στο κόπο να θέσουμε στον εαυτό μας τέτοια διλήμματα, γιατί απλά  έχουμε καταλήξει  ότι κάποιες συνήθειες δεν μπορούμε να τις παραβιάσουμε ή να τις αλλάξουμε, νοιώθουμε ευάλωτοι, που όμως αυτές οι αντιστάσεις αλλαγής, είναι ένα απ’ τα χαρακτηριστικά του ψυχαναγκασμού.

Χάνουμε, την αίσθηση της στιγμής, το απρόσμενα ωραίο, την ίδια τη ζωή και γινόμαστε υποτελείς (εξαρτημένοι) σ’ ένα αυστηρό πρόγραμμα, (Αφέντης),  για κάποιο λόγο, που  ούτε εμείς οι ίδιοι, δεν γνωρίζουμε καλά-καλά.
Διαλύστε τις αλυσίδες του ψυχαναγκασμού

Όταν νοιώθουμε ότι δεν έχουμε  δυνατότητες επιλογής και ανατροπής των  καθημερινών «συνηθειών», γιατί οι αλλαγές θα μας αυξήσουν το άγχος, αντί να το μειώσουν, τότε μάλλον οι συνήθειες αυτές,  μας πνίγουν, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε (συνειδητά).

Είναι πολύ απλό, γι’ αυτό και δύσκολο, ν’ αναρωτηθούμε αν όλες αυτές οι συνήθειες, εξακολουθούν να μας κάνουν τη ζωή πιο ευχάριστη και πιο εύκολη ή αν τελικά μας την περιορίζουν  και τη δυσκολεύουν.  Και όχι μόνο αυτό, αν κάνουν το ίδιο και τη ζωή των αγαπημένων  προσώπων μας, αυτών που ζούμε μαζί και συνυπάρχουμε. 

Ας δούμε  λοιπόν, τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να απαλλαγεί από τέτοιες συνήθειες που μας στερούν χαρά και ελευθερία:

● Να μπούμε στη διαδικασία αλλαγής ορισμένων συνήθειών μας και ν’ αναγνωρίσουμε πόσο δυσκολευόμαστε και πόσο μεγάλο είναι το άγχος που μας προκαλούν οι  αλλαγές  αυτές.

● Να αναρωτηθούμε ποια είναι η πιθανή αιτία τέτοιων επιτακτικών συνηθειών. Όταν ήμασταν παιδιά, πόσο συχνά μας έλεγε η μητέρα μας: «Έστρωσες το κρεβάτι σου τέλεια; Το δωμάτιο είναι έτσι τακτοποιημένο, ώστε αν έρθουν επισκέψεις, μη ξεφτιλιστούμε;». Μπορούμε να κάνουμε την υπέρβαση και να αφήσουμε πίσω μας  αυτές τις προκαταλήψεις, που μας ακολουθούν πολλά χρόνια;

          ● Να πειραματιστούμε στο να μην  κάνουμε κάτι όπως το κάνουμε πάντα  και να δούμε τι θα συμβεί.  Θα είναι τόσο τρομερές  οι συνέπειες; Είναι πράγματι τόσο δυσβάστακτο να αφήσουμε ένα βράδυ τα πιάτα άπλυτα; Θα τιναχτούμε στον αέρα αν μείνει ανοιχτό το θερμοσίφωνο ένα βράδυ; κ.λ.π.

● Να ζητήσουμε βοήθεια από κάποιο ειδικό, αν διαπιστώσουμε ότι κάποιες απλές καθημερινές συνήθειες μας έχουν γίνει έμμονη ιδέα και δεν μπορούμε να τις σταματήσουμε ή να τις αλλάξουμε. Κάποιοι αφύσικοι φόβοι μας, (Ίδε το άρθρο: « Συνδυάζοντας τους φόβους μας..... με την Αποφευκτική διαταραχή της Προσωπικότητας») είναι αρκετά δύσκολο να φύγουν χωρίς εσωτερική διερεύνηση με την υποστήριξη ειδικού.


Όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, λίγο-πολύ είμαστε «κολλημένοι»  σε κάποιες καθημερινές συνήθειες, οι οποίες μας εγκλωβίζουν σε ένα πλαίσιο, που πολλές φορές μας δημιουργεί συνθήκες πνιγμού. Το να βγούμε εκτός «πλαισίου», δεν είναι εύκολο αλλά είναι εφικτό.

Αρκεί να επιλέξουμε την υπέρβαση. Κι αυτό μπορεί να γίνει όταν διευρυνθεί η οπτική μας, όταν γκρεμίσουμε τοίχους που μας ανοίγουν καινούργιους ορίζοντες, όταν την αλλαγή την εκλάβουμε, όχι σαν απειλή, (αίσθηση που ίσως είχαμε στο παρελθόν) αλλά ως απελευθέρωση, εξέλιξη και διαφοροποίηση

Μ’ άλλα λόγια ως προϋπόθεση, γενναίας ενατένισης του εαυτού μας, δημιουργικής και όμορφης θέασης της ζωής.  

Να είστε υγιείς, δημιουργικοί και αισιόδοξοι!!!

Πηγή:www.google/ Συνήθειες και Ψυχαναγκασμός.



                                          


  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου